11. Over verwachtingen.

Ik ben dus met die opleiding bezig he? Die voor afdelingsleider. Vet leuk. Vet intensief. Al minstens vier freak outs gehad. (Thanks Ted) Maar het zet me veel aan het denken. En dat is iets wat je niet echt meer actief doet als je al zo lang les geeft. Tuurlijk denk je veel na over je day to day activities, over je studenten, de dingen waar je iedere dag tegenaan loopt, enzovoorts. Maar ik werd op een gegeven moment redelijk goed in wat ik deed, en dan ga je veel meer over op de automatische piloot, want je hoeft niet meer overal oplossingen voor te bedenken. Totdat ik dus aan die opleiding begon, en nu kraken m’n verstofte hersenen ineens.

Case in point. We zijn momenteel bezig met een module over organisatieontwikkeling. Je weet wel, kwaliteitszorg, cultuur, projectmanagement, financien, enzovoorts. Nou hadden we het vorige week over de verschillen binnen de organisaties van middelbare scholen, MBO’s, en HBO’s. Nou heb ik dus sinds twee jaar echt officieel alle lagen van het onderwijs lesgegeven, en ik kreeg de vraag van een medestudent wat ik vond van de overgang tussen de HAVO (of VWO) en het HBO.

Ik moest daar even over nadenken. (Want; verstofte hersenen) En nu ga ik een hele onpopulaire opinie spuien. Want mijn antwoord was dat ik het verschil in verwachtingen heel erg groot vind tussen de bovenbouw, en het HBO. Niet de verwachtingen in wat voor kennis wij vinden dat ze moeten hebben. Nee, een verwachting in gedrag en verantwoordelijkheid. En nu ga ik ook gelijk de disclaimer er in gooien. NIET ALLE SCHOLEN ZIJN ZO. In all caps. Zo serieus nemen we het. Hou er ook rekening mee dat dit een opinie is, geen feit.

Anyway. Ik heb heel veel middelbare scholen meegemaakt waarin eindexamenleerlingen echt totaal geen verantwoordelijkheid of vrijheid krijgen. Ik heb persoonlijk ook heel veel afdelingsleiders meegemaakt die vinden dat je ze allemaal aan het handje moet meenemen, moet voorkauwen hoe ze iets moeten doen, ze vooral moet vertellen wat ze NIET mogen doen, en waar ze op hun 17e serieus nog hun hand moeten opsteken om mij te vragen of ze naar de wc mogen. And you know what, I have issues with that.

Ik ben van mening dat je een kind verantwoordelijkheid moet leren. Oftewel, geef ze handvatten die ze de rest van hun leven kunnen inzetten, in plaats van alleen zorgen dat ze hun eindexamen op de middelbare halen. Geef ze een doorgezette leerlijn. Want zodra ze bij ons op het HBO binnen komen, verwachten wij van ze dat ze zelf kunnen plannen, studeren, zich gedragen als een volwassene, (whatever the hell that means) om hulp vragen wanneer dat nodig is, op tijd aangeven dat er iets mis gaat, en dat ze zelf de regie nemen voor hun eigen leeropbrengsten. En natuurlijk helpen we ze het eerste jaar als ze binnen komen. (en ja, het vierde ook nog als dat moet) Handvatten betekent tenslotte niet ‘lekker laten bungelen’. En misschien ben ik wel een harde docent hoor. Dat kan. Ik verwacht van jou dat je zelf je best doet voor je eigen resultaten. Ik zeg altijd, als jij het niet snapt of het gaat mis, dan doe ik er alles aan om te helpen, en mag je bij wijze van spreken nog bij mij aan de keukentafel komen zitten en dan leg ik het je nog vijftien keer uit. Maar als jij niets doet, loop ik ook niet achter je butt aan, en is die onvoldoende je eigen schuld. Geen zin om bij de (niet verplichte) lessen te zijn? Helemaal goed, ben ik echt niet boos over. Maar ik ga je niet de dag voor het tentamen dan nog eens uitleggen wat de leidende vorm nou ook alweer was. En ja, dat kan dus als ‘hard’ gezien worden. Ben ik okee mee.

Maar nou vind ik dus ook dat je dat mag verwachten van een eindexamenleerling. En in bepaalde mate ook van een vierde en derdejaars. Ik denk dat dit een proces is dat je vanaf de eerste klas in moet gaan voeren. Leer een kind verantwoordelijkheid aan. Het geeft ze vrijheid, regie, voldoening, en lifeskills. Ze kunnen veel meer dan de meeste mensen denken. En ja, daar hoort op je bek gaan ook bij. Want dat leert ze ‘leren’, en om hulp vragen. Nog twee belangrijke onderdelen in het leven. En uiteindelijk stukken belangrijker dan wat je voor Engels stond op je eindexamen. Toch?